آزمایش زمان ترومبوپلاستین نسبی (PTT) تستی است که برای ارزیابی توانایی لخته شدن خون انجام می‌شود و زمان لخته شدن خون پس از فعال کردن برخی فاکتورهای انعقادی را اندازه گیری می‌کند. PTT یک آزمایش مهم است زیرا به تشخیص و بررسی اختلالات مختلف خونریزی و لخته شدن خون کمک می‌کند. اینجا در مورد آن توضیح می‌دهیم:
هدف آزمایش PTT
تشخیص اختلالات خونریزی: PTT برای تشخیص بیماری‌هایی تجویز می‌شود که در آن خون به درستی لخته نمی‌شود و باعث خونریزی بیش از حد می‌شود که شامل هموفیلی و بیماری فون ویلبراند هستند.
بررسی داروهای ضد انعقاد: PTT برای بررسی اثربخشی داروهای ضد انعقادی همچون هپارین برای جلوگیری از لخته شدن خون انجام می‌شود.
ارزیابی عملکرد کبد: در برخی موارد، PTT برای ارزیابی عملکرد کبد استفاده شود زیرا کبد فاکتورهای لخته‌کننده زیادی تولید می‌کند.
روش انجام آزمایش PTT
در آزمایش PTT خون بیمار با ماده‌ای است که فرآیند لخته شدن را فعال می‌کند، مخلوط می‌شود که معمولاً کلسیم است و ماده‌ای به نام معرف ترومبوپلاستین جزئی نیز به آن اضافه می‌شود.
مدت زمان تشکیل لخته بر حسب ثانیه اندازه گیری می‌شود. زمان طولانی‌تر نشان دهنده مشکل در لخته شدن خون است.
عوامل مؤثر بر PTT
داروها: برخی داروها مانند هپارین یا وارفارین می‌توانند بر نتایج و افزایش آنPTT تأثیر بگذارند. هپارین با مهار لخته شدن خون PTT را طولانی‌تر می‌کند اما وارفارین بر سایر آزمایش‌ها مانند INR (نسبت نرمال شده بین المللی) تأثیر می‌گذارد. بیمارانی که از داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین مصرف می‌کنند باید توانایی لخته شدن خون خود را به دقت کنترل کنند. INR کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که دوز ضد انعقاد مناسب است. معمولاً، یک محدوده INR هدف برای هر بیمار بر اساس شرایط بیماری و دلیل مصرف ضد انعقاد تعیین می‌شود. مثلاً برای اکثر بیمارانی که وارفارین مصرف می‌کنند، محدوده INR هدف حدود ۲ تا ۳ است.
کمبود فاکتورهای انعقادی: کمبود فاکتورهای انعقادی مخصوصاً فاکتورهای VIII و IX می‌تواند باعث طولانی شدن PTT شود که این مشکل در هموفیلی دیده می‌شود.
بیماری کبد: بیماری‌های کبدی مانند سیروز می‌توانند باعث کاهش تولید فاکتورهای انعقادی و در نتیجه PTT طولانی مدت شوند.
بیماری فون ویلبراند: این اختلال ژنتیکی نیز می‌تواند بر نتایج PTT و افزایش آن تأثیر بگذارد زیرا عملکرد فاکتور فون ویلبراند که فاکتوری مهم در لخته شدن خون است را مختل می‌کند.
انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC): بیماری‌هایی مانند DIC که باعث لخته شدن گسترده و سپس خونریزی می‌گردند می‌توانند باعث افزایش PTT شوند.
سایر عوامل: عوامل مختلفی مانند داروهای ضد انعقاد لوپوس (آنتی بادی هایی که در لخته شدن خون دخالت می‌کنند) باعث کاهش PTT، کمبود ویتامین K باعث افزایش آن می‌شوند. برخی بیماری‌های ژنتیکی نادر نیز می‌توانند بر PTT تأثیر بگذارند.
به صورت خلاصه، انجام آزمایش زمان ترومبوپلاستین نسبی (PTT) در تشخیص اختلالات خونریزی و لخته شدن، بررسی داروهای ضد انعقاد و ارزیابی عملکرد کبد ضروری است. درک عوامل مؤثر بر نتایج PTT برای تفسیر و تشخیص دقیق بیماری بسیار مهم است.
منابع
Rountree, Kaitlyn M. , Zachary Yaker, and Peter P. Lopez. “Partial thromboplastin time. “(2018).
Reddy, Neena M. , Stephen W. Hall, and F. Roy MacKintosh. “Partial thromboplastin time: prediction of adverse events and poor prognosis by low abnormal values. “Archives of internal medicine 159.22 (1999): 2706-2710.
Riley RS, Rowe D, Fisher LM. Clinical utilization of the international normalized ratio (INR). Journal of clinical laboratory analysis. 2000;14(3): 101-14.
