اوریون، نوعی بیماری ویروسی عفونی است که توسط ویروس Mumps virus ایجاد می‌شود و بیشتر با التهاب و درد غدد بزاقی، مخصوصاً غدد پاروتید شناخته می‌شود. این بیماری با تزریق واکسن قابل‌پیشگیری است، اما همچنان در برخی مناطق، به‌ویژه در کودکان و جوانان، شیوع دارد.
اوریون یک ویروس RNA دار منفی-تک‌رشته‌ای متعلق به خانواده پارامیکسوویریده است و با قطرات تنفسی منتقل می‌شود و دوره نهفتگی آن معمولاً ۱۶ تا ۱۸ روز است. علائم اولیه آن شبیه آنفولانزا است و سپس، التهاب غدد بزاقی رخ می‌دهد که می‌تواند با پُف‌کردن صورت بروز کند.
از جمله عوارض جانبی این بیماری می‌توان به مننژیت، انسفالیت، اورکیت (التهاب بیضه) و نارسایی‌های کلیوی اشاره کرد. در برخی موارد نادر، نیز می‌تواند باعث ناشنوایی دائم شود.
راه‌های کنترل بیماری شامل واکسیناسیون منظم با واکسن MMR (سرخک، اوریون و سرخجه) است که معمولاً دو دوز از آن توصیه می‌شود. اما شواهد نشان می‌دهند که اثربخشی واکسن با گذشت زمان کاهش می‌یابد و در مواجهه با سویه‌های جدید ویروسی، می‌تواند کاهش بیشتری پیدا کند.
علاوه بر واکسیناسیون، تشخیص زودهنگام بیماری با انجام آزمایش PCR برای شناسایی RNA ویروسی در نمونه‌های بزاق یا خون و همچنین آزمایش IgM می‌تواند در کنترل شیوع بیماری مفید باشد. در دوران شیوع این بیماری، انجام تدابیر بهداشتی مانند جداسازی بیماران و پیروی از دستورالعمل‌های بهداشتی عمومی توصیه می‌شود.
درمان بیماری اوریون بیشتر حمایتی است، زیرا هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد. در مواردی که عوارض ناشی از اوریون مانند مننژیت یا اورکیت رخ می‌دهد، مراجعه به متخصص برای دریافت مراقبت‌های تخصصی توصیه می‌شود. درمان‌هایی که معمولاً توصیه می‌شوند، موارد زیر هستند:
1. استراحت کافی: استراحت می‌تواند به بهبود سریع‌تر کمک کند، مخصوصاً در مراحل اولیه بیماری که بیمار احساس خستگی می‌کند.
2. نوشیدن مایعات: نوشیدن مقدار زیادی مایعات به جلوگیری از کم آبی بدن کمک می‌کند و سموم آن را کاهش می‌دهد.
3. داروهای مسکن: ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند برای کاهش درد و تب مفید باشند. استفاده از آسپیرین در کودکان و نوجوانان توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند باعث Reye’s Syndrome شود.
4. کمپرس سرد: گذاشتن کمپرس سرد بر روی ناحیه متورم می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
5. مصرف غذاهای نرم و سرد: خوردن غذاهای نرم و سرد مانند ماست، بستنی و سوپ‌ها می‌تواند خوردن را آسان‌تر کند و از درد هنگام جویدن بکاهد.
انجام مطالعات اپیدمیولوژیک و ژنومیک ویروس اوریون برای درک بهتر چگونگی انتشار و تکامل این ویروس در جمعیت‌های مختلف بسیار مهم است. تحقیقات نشان داده‌اند که علی‌رغم واکسیناسیون گسترده، برخی موارد شیوع اوریون به دلیل مقاومت ویروس به واکسن‌های موجود رخ داده‌اند؛ لذا انجام مطالعات بیشتر برای ارزیابی اثربخشی واکسن‌های کنونی و توسعه واکسن‌های جدید با پوشش ویروسی گسترده‌تر ضروری است. باتوجه‌به این موارد، کنترل و پیشگیری از اوریون به همکاری بخش‌های بهداشت عمومی، تحقیقات پزشکی و برنامه‌های واکسیناسیون در سطح جهانی بستگی دارد که باید شامل نظارت دقیق بر شیوع بیماری، افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت واکسیناسیون و بهبود روش‌های تشخیصی باشند تا با شناسایی سریع موارد بیماری، اقدامات پیشگیرانه سریع‌تری صورت گیرد.
منابع
Wohl S, Metsky HC, Schaffner SF, Piantadosi A, Burns M, Lewnard JA, Chak B, Krasilnikova LA, Siddle KJ, Matranga CB, Bankamp B. Combining genomics and epidemiology to track mumps virus transmission in the United States. PLOS biology. 2020 Feb 11;18(2):e3000611.
Su SB, Chang HL, Chen KT. Current status of mumps virus infection: epidemiology, pathogenesis, and vaccine. International journal of environmental research and public health. 2020 Mar;17(5):1686.
