سیتومگالوویروس (CMV) یک ویروس متعلق به خانواده هرپس ویروس‌ها است که معمولا در افراد بالغ بدون علامت بوده و به صورت نهفته و مزمن پایدار باقی می‌ماند. CMV این ویروس با عفونت های جنسی ارتباط نزدیکی داشته و در افراد با نقص سیستم ایمنی به صورت فرصت طلب عمل می‌کند. عفونت ناشی از CMV شایع‌ترین عفونت مادرزادی است که می‌تواند مری٬ معده٬ روده٬ ریه٬ چشم و … را تحت تاثیر قرار دهد.
عموما منجر به آبله مرغان٬ هرپس سیمپلکس و مونونوکلئوز عفونی می‌شود.
راه‌های انتقال این ویروس
- ارتباط جنسی
- انتقال خون آلوده
- شیر مادر
- پیوند عضو
- ادرار
- بزاق
افراد در معرض خطر
- افراد با نقص یا ضعف سیستم ایمنی مثل مبتلایان به ایدز٬ گیرندگان پیوند٬ بیماران سرطانی و … : در اینگونه افراد این عفونت می‌تواند کشنده باشد.
- زنان باردار: زنان بارداری که در طی بارداری به عفونت سیتومگالوویروس مبتلا می‌شوند ممکن است ویروس را به فرزند خود از طریق جفت و یا شیر انتقال دهند.
- CMV مادرزادی : نوزادانی که قبل از تولد به این ویروس مبتلا شده‌اند.
- CMV پری ناتال : نوزادانی که در حین تولد و یا کمی بعد مبتلا می‌شوند.
علائم بالینی
در نوزادان
تعداد کمی از نوزادان مبتلا به CMV مادرزادی در بدو تولد سالم به نظر می‌رسند اما با گذشت زمان علائمی را بروز می‌دهند که از جمله شایع ترین علائم دیررس می‌توان به کاهش شنوایی و تاخیر در رشد اشاره کرد. همچنین تعداد کمی از نوزادان نیز ممکن است دچار مشکلات بینایی شوند.
از جمله علائم شایع در نوزادان مبتلا به CMV مادرزادی:
- تولد زودرس
- وزن کم در هنگام تولد
- راش‌ها یا لکه‌های پوستی بنفش
- بروز نقطه‌های قرمز رنگ زیر پوست
- میکروآنسفالی
- تشنج
- یرقان
- پنومونی
- تاخیر در رشد ذهنی
در بزرگسالان
برخی از بزرگسالان ممکن است علائمی مانند مونونوکلئوز عفونی از جمله:
- تب
- خستگی
- درد عضلانی
- گلو درد
- سردرد
- تورم غدد لنفاوی
داشته باشند.
عوارض جدی عفونت CMV
- رتینیت: از دست دادن چشم به دلیل التهاب شبکیه
- مشکلات دستگاه گوارش از جمله اسهال خونی٬ التهاب مری یا ازوفاژیت٬ التهاب روده بزرگ یا کولیت٬ التهاب کبد و هپاتیت
- مشکلات سیستم عصبی از جمله مننژیت و التهاب مغز یا آنسفالیت
روش‌های تشخیص
بسته به هدف مورد آزمایش از روش‌های مختلفی برای بررسی وجود و یا عدم وجود این ویروس استفاده می‌شود.
- آزمایش PCR برای جستجوی DNA ویروس CMV: این روش‌ها ممکن است برای شناسایی DNA ویروسی و یا اندازه‌گیری مقدار آن در یک نمونه استفاده شود. روش‌های مولکولی نسبت به کشت حساس‌تر هستند و نتایج مثبت و منفی در مدت زمان کوتاه‌تری به دست می‌آیند.
- آزمایش پادتن CMV برای بررسی وجود آنتی‌بادی‌های تولید شده در بدن بر علیه CMV: روش‌های متعددی جهت ردیابی آنتی‌بادی IgG تولیدی علیه CMV شناخته شده‌اند که عبارتند از: فیکساسیون کمپلمان، الایزا، رادیوایمونواسی و هماگلوتیناسیون غیر مستقیم. ردیابی IgM تولیدشده به‌عنوان مارکری جهت تشخیص عفونت حاد یا کنونی درنظر گرفته می‌شود. در میان تمامی تست‌ها، تست الایزا دارای کاربرد بیشتری می‌باشد.
روش‌های تشخیصی عفونت‌های اولیه و فعال CMV ازطریق ردیابی IgM به جهت وجود نتایج مثبت کاذب قابل اطمینان نمی‌باشند. چراکه IgM به مدت چند ماه پس از عفونت اولیه در بدن باقی می‌ماند و یا اینکه می‌تواند در عفونت‌های غیرفعال به صورت مثبت ظاهر گردد.
- بررسی وجود آنتی‌ژن‌های ویروس در داخل سلول‌های خونی: تست CMV pp65 روشی با حساسیت و اختصاصیت بالا است که به تشخیص غیرمستقیم و کمی CMV در گرانولوسیت‌های خون بیمار کمک می‌کند. فسفوپروتئین 65 در ماتریکس سیتومگالوویروس یک آنتی ژن اولیه در تکثیر ویروس است.
در تست pp65CMV از یک آنتی بادی مونوکلونال برای شناسایی آنتی ژن فسفوپروتئین 65 ویروس استفاده می‌گردد. با این تست هیچ گونه واکنش متقاطع بین سایر ویروس‌ها و سیتومگالوویروس ایجاد نمی‌شود و بدین ترتیب از هر گونه پاسخ مثبت کاذب جلوگیری به عمل خواهد آمد.
- کشت سلول: یکی از روش‌های سنتی جهت ردیابی CMV کشت سلول است که این روش نیازمند تلقیح نمونه‌های انسانی به درون سلول‌های فیبروبلاست و انکوباسیون 2 تا 21 روزه می‌باشد. این روش به دلیل مدت زمان طولانی انکوباسیون دارای کاربرد بالینی زیادی نمی‌باشد.
جهت تشخیص و بررسی سیتومگالوویروس می‌توانید با مراجعه به آزمایشگاه بصیر و انجام آزمایشات مربوطه از سلامت بدن خود مطمئن شوید. همچنین با تماس با شماره 03132212250 و یا 09105295782 می‌توانید قبل از مراجعه به آزمایشگاه مراحل پذیرش را به صورت غیر حضوری انجام دهید.
درمان
هیچ درمان و واکسن قطعی برای این عفونت وجود ندارد اما داروهایی جهت بهبود علائم ناشی از این عفونت وجود دارد.
