عفونت‌های اکتسابی بیمارستانی (HAI) که با نام عفونت‌های بیمارستانی نیز شناخته می‌شوند، عفونت‌هایی هستند که بیماران در طول دوره درمان سایر بیماری‌ها در یک بیمارستان به آن مبتلا می‌شوند. این عفونت‌ها به دلیل ارتباط داشتن با افزایش عوارض، مرگ‌ومیر و هزینه‌های درمان، یکی از مهم‌ترین چالش بهداشت عمومی هستند.
شیوع و تأثیر HAIs
در یک مقاله مروری سیستماتیک و متاآنالیز انجام شده توسط رئوفی و همکاران ( ۲۰۲۳) مشخص شد که شیوع جهانی HAIs تقریباً ۱۴٪ و در مناطق مختلف متغیر است. بالاترین نرخ در آفریقا، مخصوصاً آفریقای مرکزی و نرخ‌های پایین‌تر در مناطق آمریکا و مناطق غربی اقیانوس آرام مشاهده شد. این مطالعه نشان داد که اشریشیا کلی شایع‌ترین پاتوژن مسئول HAI است و پس از آن استافیلوکوک‌های کواگولاز منفی، استافیلوکوکوس و سودوموناس آئروژینوزا قرار دارند. واحدهای بیمارستانی خاص مانند واحدهای مراقبت ویژه (ICU)، بخش‌های پیوند، و واحدهای نوزادان بالاترین میزان HAI را داشتند.
انواع عفونت‌های HAI
HAIها انواع عفونت‌ها از جمله عفونت‌های جریان خون، عفونت‌های دستگاه ادراری، عفونت‌های محل جراحی و ذات‌الریه مرتبط با ونتیلاتور را در برمی‌گیرند. مخصوصاً عفونت‌های جریان خون مرتبط با خط مرکزی (CLABSIs) شایع هستند و در صورت عدم مدیریت صحیح می‌توانند باعث بروز عوارض شدید شوند. اقدامات پیشگیرانه مؤثر و مدیریت صحیح کاتترهای ورید مرکزی در کاهش بروز این عفونت‌ها بسیار مهم هستند.
فاکتورهای خطر
عوامل متعددی در بروز بالای HAI نقش دارند که شامل بستری طولانی‌مدت در بیمارستان، وجود وسایل تهاجمی مانند کاتترها و ونتیلاتورها، روش‌های جراحی و سیستم ایمنی ضعیف بیماران است. اقدامات ناکافی کنترل عفونت و مقاومت ضدمیکروبی این مشکل را تشدید می‌کند. مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری (ECDC) گزارش داد که 293581 بیمار در ۱۲۵۰ بیمارستان در اروپا آنالیز شدند که نشان می‌دهد شیوه‌های کنترل عفونت مداوم و دقیق برای مدیریت و کاهش HAI ضروری است.
پیشگیری و کنترل
روش‌های پیشگیرانه برای HAIها بر پروتکل‌های کنترل عفونت سخت‌گیرانه، از جمله بهداشت دست، استریل کردن تجهیزات پزشکی و استفاده صحیح از آنتی‌بیوتیک‌ها تمرکز دارد. پاندمی کووید ۱۹ بر اهمیت اقدامات پیشگیری از عفونت تأکید کرد، زیرا اختلال در این شیوه‌ها باعث افزایش نرخ HAI شد. آموزش مداوم کادر درمان در مورد شیوه‌های کنترل عفونت برای کاهش خطر HAI ضروری است.
تکنولوژی‌های پیشرفته مانند سیستم‌های مانیتورینگ اتوماتیک و برنامه‌های مانیتورینگ ضدمیکروبی نقش مهمی در نظارت و کنترل شیوع عفونت‌ها ایفا می‌کنند. پیاده‌سازی این فناوری‌ها به تشخیص زودهنگام و مداخله به‌موقع کمک می‌کند و میزان بروز و تأثیر HAI را کاهش می‌دهد.
به‌طورکلی عفونت‌های اکتسابی بیمارستانی همچنان یک چالش مهم در بیمارستان‌های سراسر جهان است. شیوع بالا، همراه با عوارض شدید HAI ها، اقدامات قوی کنترل عفونت و نظارت مستمر را ضروری می‌کند. بیمارستان‌ها با تقویت شیوه‌های پیشگیری از عفونت، ترویج استفاده منطقی از آنتی‌بیوتیک‌ها و استفاده از فناوری‌های پیشرفته، می‌توانند به طور قابل‌توجهی بار HAI را کاهش دهند، نتایج بهبود بیماران را بهتر کنند و هزینه‌های درمانی را کاهش دهند.
منابع
European Centre for Disease Prevention and Control. Point prevalence survey of healthcare-associated infections and antimicrobial use in European acute care hospitals. Stockholm: ECDC; 2024.
Raoofi S, Pashazadeh Kan F, Rafiei S, Hosseinipalangi Z, Noorani Mejareh Z, Khani S, Abdollahi B, Seyghalani Talab F, Sanaei M, Zarabi F, Dolati Y. Global prevalence of nosocomial infection: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2023 Jan 27;18(1):e0274248.
