فشارخون نیرویی است که از گردش خون بر دیوارهٔ رگهای خونی اعمال میشود و برای رساندن اکسیژن و مواد مغذی به سراسر بدن ضروری است. این فشار برحسب میلیمتر جیوه (mmHg) اندازهگیری و بهصورت دو عدد بیان میشود: فشار سیستولیک (فشار در طول ضربان قلب) روی فشار دیاستولیک (فشار بین ضربان ها). فشارخون طبیعی معمولاً حدود ۱۲۰/۸۰ میلیمتر جیوه است.
روشهای تشخیص آن
اندازهگیری دقیق فشارخون برای تشخیص و کنترل آن بسیار مهم است. روشهای سنتی شامل استفاده از فشارسنج با یک کاف بادی در اطراف بازو است. هنگام گوش دادن به صداهای شریانی (صداهای کوروتکف) با گوشی پزشکی برای تعیین فشار سیستولیک و دیاستولیک، کاف باد میشود.
دستگاههای مانیتورینگ خانگی نیز رایج شدهاند و به افراد این امکان را میدهند که بهصورت منظم فشارخون خود را اندازهگیری کنند. انجمن قلب آمریکا توصیه میکند از مانیتورهای خودکار، سبک کاف و بالای بازو برای مصارف خانگی استفاده کنید، زیرا مانیتورهای مچی و انگشتی کمتر قابلاعتماد هستند.
تکنیک مناسب بسیار مهم است: کاف باید روی پوست برهنه قرار گیرد، بازو در راستای قلب قرار گیرد و فرد باید با پاهای صاف روی زمین بنشیند و از صحبت کردن در طول اندازهگیری خودداری شود.
پیشرفتهای اخیر، موجب ساخت دستگاههای اندازهگیری مستمر و غیرتهاجمی شدهاند؛ مثلاً محققان دستگاهی ساختهاند که فشارخون مطلق را با گرفتن شکل موج کامل اندازهگیری میکند و بدون نیاز به کاف، خوانشهای مداوم را ارائه میدهد. این فناوری پتانسیل اندازهگیری جامعتری را مخصوصاً در محیطهای بالینی ارائه میدهد.
روشهای درمان افزایش آن
کنترل فشارخون بالا معمولاً شامل اصلاح سبک زندگی و در صورت لزوم تجویز دارو است.
تغییرات سبک زندگی
رژیم غذایی: داشتن یک رژیم غذایی سالم برای قلب، مانند رژیم غذایی DASH (روشهای غذایی برای توقف افزایش فشارخون)، بر میوهها، سبزیها، غلات کامل و پروتئینهای بدون چربی تأکید دارد و درعینحال کاهش مصرف سدیم به ۱۵۰۰ میلیگرم در روز میتواند فشارخون را بسیار کاهش دهد.
ورزش: ورزش هوازی منظم، مانند پیادهروی سریع یا دوچرخهسواری، حداقل به مدت ۱۵۰ دقیقه در هفته، میتواند به کاهش فشارخون کمک کند.
مدیریت وزن: حفظ وزن سالم فشار بر قلب را کاهش میدهد و میتواند فشارخون را کاهش دهد.
مصرف الکل و تنباکو: محدود کردن مصرف الکل و اجتناب از مصرف تنباکو ضروری است، زیرا هر دو میتوانند فشارخون را افزایش دهند.
داروها
هنگامیکه تغییر سبک زندگی کافی نباشد، داروهای مختلفی تجویز میشود:
دیورتیکها: به دفع سدیم و آب اضافی از بدن کمک میکنند و حجم خون را کاهش میدهند.
مهارکنندههای ACE: از تشکیل هورمونی که رگهای خونی را باریک میکند، جلوگیری میکند و به آنها اجازهٔ آرامش میدهد.
بتابلوکرها: ضربان قلب و نیروی انقباض و درنهایت فشارخون را کاهش میدهد.
مسدودکنندههای کانال کلسیم: از ورود کلسیم به سلولهای عضلانی قلب و عروق خونی جلوگیری میکند که موجب شل شدن عروق میشود.
انتخاب دارو به پروفایلهای سلامت فردی و عوارض جانبی آنها بستگی دارد. معمولاً از ترکیبی از داروها
برای کنترل بهینهٔ فشارخون استفاده میشود.
اندازهگیری منظم و همکاری با پزشکان برای کنترل مؤثر فشارخون ضروری است. تشخیص زودهنگام و درمان مداوم میتواند از عوارضی مانند بیماری قلبی، سکتهٔ مغزی و آسیب کلیوی جلوگیری کند.
منابع
https://www.heart.org/en/news/2024/06/25/the-rules-for-measuring-blood-pressure-and-why-they-exist
https://www.health.harvard.edu/heart-health/reading-the-new-blood-pressure-guidelines