مایع آمنیوتیک

مایع آمنیوتیک مایعی بی‌رنگ و کمی زرد است که جنین در حال رشد را در کیسه آمنیوتیک در دوران بارداری احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. کیسه آمنیوتیک یک غشای پر از مایع است که جنین را در بر می‌گیرد و محیطی محافظ برای جنین در حال رشد فراهم می‌کند. چند مورد مهم در مورد مایع آمنیوتیک وجود دارد

• ترکیب: مایع آمنیوتیک از مواد مختلفی از جمله آب، الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها، هورمون‌ها، آنزیم‌ها و مواد زائد جنین تشکیل شده است. ترکیب آن در طول بارداری تغییر می‌کند و تحت تأثیر جنین در حال رشد است.
• عملکردها
• محافظت: مایع آمنیوتیک به عنوان یک بالشتک عمل و از جنین در برابر فشارهای خارجی و ضربه محافظت می‌کند.
• تنظیم دما: به حفظ دمای پایدار در اطراف جنین کمک و از نوسانات دما محافظت می کند.
• رشد ریه: هنگامی که جنین مایع آمنیوتیک را می‌بلعد و استنشاق می‌کند، ریه‌های او با تولید سورفکتانت (ماده ای که برای عملکرد صحیح ریه پس از تولد ضروری است)، رشد کرده و بالغ می‌شود.
• حرکت: این مایع به جنین اجازه حرکت می‌دهد تا اندام‌های خود را خم کند و باعث رشد سالم اسکلت- عضلات خود شود.
• جلوگیری از چسبندگی: این مایع از چسبیدن جنین به غشای آمنیوتیک جلوگیری و امکان رشد و حرکت مناسب را فراهم می‌کند.
• حجم: حجم مایع آمنیوتیک با پیشروی بارداری افزایش می‌یابد و در هفته 32 تا 34 به اوج خود می‌رسد. پس از این مرحله، ممکن است حجم آن تا زمان تولد کمی کاهش یابد.
• آمنیوسنتز: مایع آمنیوتیک را می‌توان از طریق یک روش پزشکی به نام آمنیوسنتز استخراج کرد. این روش شامل وارد کردن یک سوزن نازک از شکم مادر به داخل کیسه آمنیوتیک برای به دست آوردن نمونه کوچکی از مایع آمنیوتیک است. این نمونه را می‌توان برای اهداف مختلفی از جمله آزمایش ژنتیکی، بررسی بلوغ ریه جنین و تشخیص برخی بیماری‌های جنینی آنالیز کرد.

نمونه برداری از پرز جنینی (CVS – نمونه برداری از پرزهای کوریونی)

• نمونه برداری از پرزهای کوریونی که معمولاً CVS نامیده می‌شود، یک روش تشخیصی قبل از تولد است که برای جمع آوری نمونه ای از بافت جفت برای آنالیز ژنتیکی و کروموزومی استفاده می‌شود. یک نمای کلی از CVS عبارتند از:
• هدف: CVS معمولاً بین هفته‌های 10 و 13 بارداری برای تشخیص اختلالات ژنتیکی و ناهنجاری‌های کروموزومی جنین در حال رشد انجام می‌شود و امکان تشخیص زودهنگام و تصمیم گیری احتمالی در مورد ادامه بارداری را فراهم می‌کند.
• روش کار: در طول CVS، پزشک یک کاتتر یا سوزن نازک را از دهانه رحم یا شکم مادر وارد می‌کند تا به جفت برسد. سپس از بافت جفت (معروف به پرزهای کوریونی)، نمونه برداری می‌شود. پرزهای کوریونی برآمدگی‌های ریز انگشت مانندی از بافت هستند که از جفت به دیواره رحم امتداد می‌یابند.
• روش‌های نمونه گیری: دو روش اصلی برای انجام CVS وجود دارد:
• Transabdominal CVS: یک سوزن از دیواره شکم وارد جفت می‌شود.
• Transcervical CVS: یک کاتتر از طریق دهانه رحم وارد می‌شود تا به جفت برسد.
• آنالیز ژنتیکی: پرزهای کوریونی جمع آوری شده حاوی مواد ژنتیکی جنین هستند. این نمونه بافت به منظور بررسی وجود اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون، فیبروز کیستیک و سایر ناهنجاری‌های کروموزومی آنالیز می‌شود.
• خطرات و ملاحظات: CVS یک روش تهاجمی است و خطراتی از جمله خطر کوچک سقط جنین را به همراه دارد. تصمیم برای انجام CVS معمولاً بر اساس عواملی مانند سن مادر، سابقه خانوادگی اختلالات ژنتیکی و نتایج غیرطبیعی غربالگری قبل از تولد است.
  به طور خلاصه، مایع آمنیوتیک نقش مهمی در محافظت و حمایت از جنین در حال رشد در دوران بارداری ایفا می‌کند. از سوی دیگر، نمونه برداری از پرزهای کوریونیک یک روش پزشکی است که برای نمونه برداری از بافت جفت برای آنالیز ژنتیکی و تشخیص بیماری‌های ژنتیکی جنین در اوایل بارداری استفاده می‌شود. مایع آمنیوتیک و CVS هر دو ابزار مهمی در تشخیص قبل از زایمان هستند.
• آزمایشگاه بصیر با داشتن سیستم‌های بسته الکترو کمی لومینسانس قادر به انجام تست‌های غربالگری به‌صورت روتین است.

منابع

Wilson RD. Amniocentesis and chorionic villus sampling. Current Opinion in Obstetrics and Gynecology. 2000 Apr 1;12(2):81-6.
Campisciano G, Quadrifoglio M, Comar M, Seta FD, Zanotta N, Ottaviani C, Barbieri M, Chiodo A, Stampalija T. Evidence of bacterial DNA presence in chorionic villi and amniotic fluid in the first and second trimester of pregnancy. Future microbiology. 2020 Jul;16(11):801-10.
Li L, Liu X, Li Q, Zhang L, Xiong Y, Liu S, Wang H, Zhu H, Zhang X. Case report: Prenatal diagnosis of rare chromosome mosaicism: discordant results between chorionic villi and amniotic fluid samples. Frontiers in Genetics. 2023 Jun 5;14:1165019.