تست CA15-3 یک روش مفید در تشخیص و پیگیری سرطان‌های مختلف، به‌ویژه سرطان پستان است. این تست مقدار آنتی‌ژن سرطانی 15-3 (CA15-3) را اندازه‌گیری می‌کند که گلیکوپروتئینی است که در چند سرطان از جمله سرطان پستان، تخمدان، ریه و پانکراس بیش از حد بیان می‌شود. اینجا، اهمیت تست CA15-3 در تشخیص سرطان و نقش آن در مانیتورینگ پیشرفت بیماری و پاسخ به درمان را بررسی می‌کنیم.
سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان در سراسر جهان است که نیاز به توسعه بیومارکرهای قابل‌اعتماد برای تشخیص و مانیتورینگ زودهنگام دارد. تست CA15-3 در این مورد امیدوارکننده بوده؛ زیرا در مطالعات مشخص شده مقدار سرمی CA15-3 در بیماران مبتلا به سرطان پستان در مقایسه با افراد سالم یا بیماران دچار بیماری‌های خوش‌خیم پستان افزایش می‌یابد. مزیت CA15-3 به‌عنوان یک مارکر سرمی، مانیتورینگ غیرتهاجمی آن است که ارزیابی منظم آن را در دوره‌های درمان و پیگیری تسهیل می‌کند.
کاربرد CA15-3 فراتر از تشخیص است و نقش مهمی در پیش‌آگهی و ارزیابی پاسخ به درمان ایفا می‌کند. افزایش مقدار CA15-3 با مراحل پیشرفته بیماری، متاستاز و پیش‌آگهی ضعیف در بیماران مبتلا به سرطان پستان مرتبط است. علاوه بر این، مانیتورینگ طولی مقدار CA15-3 به پزشکان اجازه می‌دهد تا اثربخشی درمان و پیشرفت بیماری را ارزیابی کنند. مطالعات ارتباط بین کاهش مقدار CA15-3 پس از شروع درمان و نتایج مطلوب از جمله بهبود بقا و کاهش خطر عود را نشان داده‌اند.
تست CA15-3 محدودیت‌هایی نیز دارد. مقدار بالای CA15-3 نشان‌دهنده سرطان پستان است، اما فاقد توانایی تمایز زیرگروه‌های سرطان یا تشخیص بیماری در مراحل اولیه است. نتایج مثبت کاذب می‌توانند در بیماری‌های غیر بدخیم مانند سیروز کبدی، هپاتیت و ضایعات خوش‌خیم پستان رخ دهند که بر نیاز به استراتژی‌های تشخیصی جامع که شامل تصویربرداری و ارزیابی‌های هیستوپاتولوژیک است، تأکید می‌کند. علاوه بر این، مقدار CA15-3 می‌تواند به دلایل مختلف، از جمله التهاب در نوسان باشد که باعث تفسیر نادرست نتایج می‌شود.
پیشرفت‌های اخیر در فناوری و تحقیقات بیومارکرها باعث کشف روش‌های جدیدی برای بهبود کاربرد بالینی تست CA15-3 شده است. ادغام CA15-3 با سایر بیومارکرها، مانند آنتی‌ژن کارسینوامبریونیک (CEA) و سلول‌های تومور در گردش (CTCs)، در بهبود دقت تشخیص و پیش‌آگهی نویدبخش بوده است. علاوه بر این، توسعه روش‌های مالتی پلکس و پلتفرم‌های با توان عملیاتی بالا امکان اندازه‌گیری هم‌زمان بیومارکرهای متعدد را فراهم می‌کند و ارزیابی جامع‌تری از وضعیت بیماری و پاسخ به درمان را ممکن می‌سازد.
در نتیجه، تست CA15-3 نقش با ارزشی در تشخیص و پیگیری بیماران سرطانی، به‌ویژه مبتلایان به سرطان پستان دارد. این تست قطعی نیست، اما بررسی مقدار CA15-3 روشِ مکملِ مفیدی برای ارزیابی بالینی، تصویربرداری و آنالیز هیستوپاتولوژیک است. هدف تحقیقات در حال انجام اصلاح کاربرد بالینی CA15-3 با شناسایی بیومارکرهای جدید و ادغام روش‌های تشخیصی چندبعدی است. در نهایت، استفاده مؤثر از تست CA15-3 پتانسیل بهبود نتایج بیمار را با تشخیص زودهنگام، روش‌های درمانی شخصی‌سازی شده و مانیتورینگ به‌موقع پیشرفت بیماری دارد.
منابع
Ryu JM, Kang D, Cho J, Lee JE, Kim SW, Nam SJ, Lee SK, Kim YJ, Im YH, Ahn JS, Park YH. Prognostic Impact of Elevation of Cancer Antigen 15-3 (CA15-3) in Patients With Early Breast Cancer With Normal Serum CA15-3 Level. Journal of Breast Cancer. 2023 Apr;26(2):126.
Stokkel LE, van Rossum HH, van de Kamp MW, Boellaard TN, Bekers EM, Kok NF, van Rhijn BW, Mertens LS. Clinical value of preoperative serum tumor markers CEA, CA19-9, CA125, and CA15-3 in surgically treated urachal cancer. InUrologic Oncology: Seminars and Original Investigations 2023 Jul 1 (Vol. 41, No. 7, pp. 326-e17). Elsevier.
Kallioniemi OP, Oksa H, Aaran RK, Hietanen T, Lehtinen M, Koivula T. Serum CA 15-3 assay in the diagnosis and follow-up of breast cancer. British journal of cancer. 1988 Aug;58(2):213-5.
