CA19-9، یک آنتی‌ژن کربوهیدراتی مرتبط با تومور است که به دلیل ارزش تشخیصی و پیش‌آگهی آن در سرطان‌های مختلف به‌صورت گسترده مطالعه شده است.
آزمایش CA19-9 سطح سرمی آنتی‌ژن گروه خونی لوئیس (a) سیالیله شده را که یک گلیکولیپید است، اندازه‌گیری می‌کند. افزایش مقدار CA19-9 با چند سرطان مخصوصاً سرطان پانکراس، کولورکتال و معده ارتباط دارد. این آزمایش معمولاً با استفاده از تکنیک‌های ایمونواسی انجام می‌شود که به‌صورت کمی غلظت آنتی‌ژن را در خون اندازه‌گیری می‌کند.
در سرطان پانکراس، CA19-9 به‌عنوان تومور مارکر برای تشخیص و پیش‌آگهی استفاده می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که مقدار بالای CA19-9 نمایانگر مراحل پیشرفته بیماری و بقای ضعیف است. اما توجه داشته باشید که مقدار CA19-9 می‌تواند در بیماری‌های غیر بدخیم مانند پانکراتیت و انسداد صفراوی نیز افزایش یابد و اختصاصیت آن در تشخیص سرطان پانکراس کم شود.
همچنین، در سرطان کولورکتال، CA19-9 به‌عنوان مارکر مفیدی برای مانیتورینگ بیماری و پیش‌بینی عود تومور است. چند مطالعه ارتباط بین مقدار CA19-9 قبل از عمل و مرحله تومور را گزارش کرده‌اند که مقدار بالاتر با مراحل پیشرفته بیماری ارتباط داشته است. مانیتورینگ CA19-9 بعد از عمل نیز در تشخیص عود و ارزیابی پاسخ درمانی مفید است.
در سرطان معده، مقدار بالای CA19-9 به‌عنوان یک مارکر پیش‌آگهی، با اندازه تومور بزرگ‌تر، متاستاز به غدد لنفاوی، و مرحله پیشرفته تومور مرتبط و مفید است. همچنین، ارزیابی مقدار CA19-9 برای پیش‌بینی پاسخ به شیمی‌درمانی در بیماران سرطان معده پیشنهاد شده است.
پس از درمان سرطان، مانیتورینگ CA19-9 نقش مهمی در مدیریت پس از درمان ایفا می‌کند. مقدار ثابت یا افزایشی CA19-9 می‌تواند نمایانگر استمرار بیماری یا عود تومور باشد که باعث می‌شود بررسی‌های بیشتر با تصویربرداری یا بیوپسی انجام شود. در مقابل، کاهش مقدار CA19-9 پس از درمان نمایانگر پاسخ مطلوب به درمان و خطر کمتر عود بیماری است.
در نتیجه، تست CA19-9 یک ابزار مفید در تشخیص، پیش‌آگهی و فالوآپ سرطان‌های مختلف از جمله سرطان پانکراس، کولورکتال و معده است و افزایش مقدار آن با بیماری پیشرفته و پیش‌آگهی ضعیف ارتباط دارد؛ اما اختصاصیت تست می‌تواند تحت‌تأثیر بیماری‌های خوش‌خیم قرار بگیرد؛ بنابراین، نتایج اندازه‌گیری CA19-9 باید همراه با یافته‌های بالینی و سایر روش‌های تشخیصی تفسیر شود. تحقیقات در حال انجام با هدف بهبود حساسیت و اختصاصیت آزمایش CA19-9، کاربرد بالینی آن را در انکولوژی بیشتر خواهد کرد.
منابع
Ando Y, Dbouk M, Blackford AL, Yoshida T, Saba H, Abou Diwan E, Yoshida K, Sokoll L, Eshleman JR, Burkhart R, He J. Using a CA19-9 Tumor Marker Gene Test to Assess Outcome After Pancreatic Cancer Surgery. Annals of Surgical Oncology. 2024 Feb 6:1-1.
Luo G, Jin K, Deng S, Cheng H, Fan Z, Gong Y, Qian Y, Huang Q, Ni Q, Liu C, Yu X. Roles of CA19-9 in pancreatic cancer: Biomarker, predictor and promoter. Biochimica et Biophysica Acta (BBA)-Reviews on Cancer. 2021 Apr 1;1875(2):188409.
Zhang Y, Yang J, Li H, Wu Y, Zhang H, Chen W. Tumor markers CA19-9, CA242 and CEA in the diagnosis of pancreatic cancer: a meta-analysis. International journal of clinical and experimental medicine. 2015;8(7):11683.
