نسبت آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) به آلانین آمینوترانسفراز (ALT) که معمولاً با نام نسبت AST/ALT یا نسبت De Ritis نامیده می شود، یک روش تشخیصی مفید در کبدشناسی است. این نسبت به پزشکان در تمایز علل مختلف اختلال عملکرد کبد و ارزیابی میزان آسیب کبدی کمک می کند.
آشنایی با AST و ALT
AST و ALT آنزیم‌هایی هستند که نقش مهمی در متابولیسم اسیدهای آمینه دارند:
- آسپارتات آمینوترانسفراز (AST): در چند بافت همچون کبد، قلب، ماهیچه‌ها، کلیه‌ها، مغز، پانکراس و ریه‌ها وجود دارد. توزیع گسترده آن به این معنی است که مقدار بالای AST می‌تواند به دلیل آسیب به هر یک از این بافت‌ها باشد.
- آلانین آمینوترانسفراز (ALT): بیشتر در کبد یافت می‌شود و آن را تبدیل به یک مارکر اختصاصی‌تر برای آسیب کبدی می‌کند.
اهمیت بالینی نسبت AST/ALT
نسبت AST/ALT اطلاعاتی در مورد علت زمینه‌ای بیماری‌های کبدی ارائه می‌دهد:
- بیماری کبد الکلی: نسبت بیشتر از 2:1 به شدت نمایانگر بیماری کبد الکلی است، به ویژه زمانی که با افزایش مقدار گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) همراه باشد. این الگو به آسیب میتوکندری ناشی از الکل نسبت داده می شود که باعث آزادسازی بالاتر AST نسبت به ALT می شود.
- استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH): نسبت AST/ALT بالا در بیماران مبتلا به NASH می‌تواند دیده شود؛ اما کمتر از بیماری کبدی الکلی مشخص است.
- هپاتیت ویروسی: هپاتیت حاد ویروسی معمولاً با نسبت کمتر از 1 تظاهر می کند که نمایانگر مقدار بالاتر ALT به دلیل آسیب قابل توجه سلول های کبدی است.
- سیروز: در بیماری‌های مزمن کبدی که به سیروز تبدیل می شوند، این نسبت اغلب از 1 فراتر می رود که نمایانگر کاهش تولید ALT به دلیل آسیب گسترده کبدی است.
عوارض نسبت غیرطبیعی AST/ALT
- نسبت AST/ALT بالا (>2:1): به‌شدت نمایانگر بیماری الکلی کبد است؛ اما در سایر بیماری‌ها مانند سیروز و کارسینوم سلول‌های کبدی نیز دیده می‌شود.
- نسبت AST/ALT پایین (<1): معمولاً در هپاتیت حاد ویروسی مشاهده می شود که نمایانگر افزایش قابل توجه ALT به دلیل آسیب حاد سلول های کبدی است.
معایب این نسبت
نسبت AST/ALT یک پارامتر تشخیصی مفید است، اما معایبی نیز دارد:
- منابع خارج کبدی AST: باتوجه‌به وجود AST در بافت‌های مختلف، بیماری‌هایی مانند انفارکتوس میوکارد یا اختلالات عضلانی می‌تواند مقدار AST را افزایش و نسبت را تغییر دهد.
- دارو و اثرات سم: برخی داروها و سموم می‌توانند به‌صورت متفاوتی بر مقدار AST و ALT تأثیر بگذارند و بر این نسبت تأثیر بگذارند.
- بیماری‌های مزمن و حاد: تفسیر نسبت می‌تواند در بیماری‌های حاد و مزمن کبدی متفاوت باشد که نیاز به ارزیابی بالینی جامع دارد.
نتیجه‌گیری
نسبت AST/ALT روشی مفید در ارزیابی بیماری های کبدی است و به تمایز بیماری‌های مختلف کبدی کمک می‌کند. اما شرایط کلی بالینی بیمار و عوامل مخدوش‌کننده در تفسیر آن باید در نظر گرفته شود.
منابع
1 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3135226/
2 https://www.optimaldx.com/blog/explanation-of-biomarker-ratios-part-2-alt-ast-ratios
3 https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jcla.24356#
