پاتولوژی معده طیفی از بیماری‌هایی را در برمی‌گیرد که بر معده که یک اندام مهم در دستگاه گوارش است تأثیر می‌گذارد. پاتولوژی‌های رایج معده شامل بیماری‌های التهابی، عفونت‌ها، تومورهای خوش‌خیم و بدخیم و اختلالات عملکردی است. اینجا یک مرور کلی از آنها انجام می‌دهیم.
گاستریت
گاستریت التهاب پوشش معده است و می‌تواند حاد یا مزمن باشد. این بیماری می‌تواند ناشی از علل مختلفی همچون عفونت باکتری هلیکوباکترپیلوری، مصرف طولانی‌مدت NSAIDها (داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی) یا واکنش‌های خودایمنی باشد.
تشخیص پاتولوژیک شامل بررسی بافت معده برای علائم التهاب، آسیب مخاطی و وجود سلول‌های التهابی است. در صورت مشکوک شدن به عفونت، از رنگ‌ها یا آزمایش‌های مخصوص برای شناسایی هلیکوباکترپیلوری استفاده می‌شود.
زخم معده
زخم‌های گوارشی زخم‌های باز هستند که در پوشش داخلی معده، قسمت فوقانی روده کوچک یا مری ایجاد می‌شوند. عفونت هلیکوباکترپیلوری یکی از علل شایع زخم معده است.
نمونه‌های بیوپسی از محل زخم برای تأیید زخم و ارزیابی شدت آسیب بافت بررسی می‌شود. آزمایش هلیکوباکترپیلوری نیز انجام می‌شود، زیرا وجود آن با زخم‌های گوارشی مرتبط است.
گاستروانتریت
گاستروانتریت التهاب معده و روده است که معمولاً در اثر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی ایجاد می‌شود. می‌تواند باعث بروز علائمی مانند تهوع، استفراغ، درد شکم و اسهال شود.
تشخیص پاتولوژیک شامل بررسی نمونه‌های بیوپسی از نظر التهاب، آسیب به مخاط و وجود عوامل عفونی (باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل‌ها) است.
تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GISTs)
GIST تومورهایی هستند که می‌توانند در معده و سایر قسمت‌های دستگاه گوارش ایجاد شوند. آنها اغلب با جهش‌های ژنتیکی خاص همراه هستند و می‌توانند بدخیم باشند.
نمونه‌های بافت برای تعیین نوع تومور، ارزیابی پتانسیل بدخیم شدن آن و شناسایی جهش‌های ژنتیکی خاص با استفاده از تکنیک‌هایی مانند ایمونوهیستوشیمی و آزمایش مولکولی آنالیز می‌شوند.
پولیپ معده
پولیپ‌های معده رشدهای غیرطبیعی در پوشش معده هستند. بیشتر پولیپ‌های معده خوش‌خیم هستند، اما برخی ممکن است پتانسیل سرطانی شدن را داشته باشند.
تشخیص پاتولوژیک شامل ارزیابی نوع پولیپ، مانند پولیپ هایپرپلاستیک، آدنوماتوز، یا غدد فوندیک است و اینکه آیا هر یک از ویژگی‌ها خطر بدخیمی را نشان می‌دهد یا خیر.
سرطان معده
سرطان معده یک تومور بدخیم است که در پوشش داخلی معده ایجاد می‌شود و عامل مهم مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در سراسر جهان است. فاکتورهای خطر عبارت‌اند از عفونت هلیکوباکترپیلوری، سیگارکشیدن، برخی عوامل غذایی و ژنتیک.
تشخیص سرطان معده شامل بررسی نمونه‌های بیوپسی برای وجود سلول‌های سرطانی، ارزیابی نوع تومور (آدنوکارسینوم، لنفوم و غیره)، مرحله سرطان و ارزیابی عواملی مانند تهاجم به بافت‌های اطراف و درگیری غدد لنفاوی است.
اختلالات عملکردی
بیماری‌هایی مانند سوءهاضمه عملکردی و سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌توانند با علائم مربوط به معده، همچون ناراحتی شکمی، نفخ، و تغییر عادات روده ظاهر شوند.
تشخیص اختلالات عملکردی بر اساس عدم وجود ناهنجاری‌های ساختاری در نمونه‌های بیوپسی است. این بیماری‌ها با حذف سایر بیماری‌ها با ارزیابی بالینی تشخیص داده می‌شوند و ممکن است نتایج پاتولوژیک خاصی نداشته باشند.
تشخیص پاتولوژیک اغلب تنها یک جنبه از یک روش جامع برای درک و درمان بیماری‌های معده است. سابقه بالینی، تصویربرداری و سایر آزمایش‌های تشخیصی نیز همراه با نتایج پاتولوژی برای اطمینان از تشخیص دقیق و درمان مناسب در نظر گرفته می‌شوند.
منابع
Robbins, Stanley L., et al. “Robbins and Cotran pathologic basis of disease.” Robbins and Cotran pathologic basis of disease. 2010. 1450-1450.
Feldman, Mark, Lawrence S. Friedman, and Lawrence J. Brandt. Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver Disease: Pathophysiology, Diagnosis, Management. Elsevier Health Sciences, 2020.
Bosman, Fred T., et al. WHO classification of tumours of the digestive system. No. Ed. 4. World Health Organization, 2010.
