یائسگی یک وضعیت عادی است که همه زنان با افزایش سن آن را تجربه می‌کنند. یک زن با تعداد محدودی تخمک متولد می‌شود، که در تخمدان‌ها ذخیره می‌شوند. تخمدان‌ها باعث تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون می‌شوند که قاعدگی و تخمک گذاری را کنترل می‌کنند. یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌ها دیگر هر ماه یک تخمک آزاد نمی‌کنند و قاعدگی متوقف می‌شود.
یائسگی که قبل از 40 سال رخ می‌دهد، صرف نظر از علت، یائسگی زودرس نامیده می‌شود.
یائسگی دارای سه مرحله است:
- پیش از یائسگی یا پره منوپوز: این دوره به طور معمول چندین سال قبل از یائسگی شروع می‌شود، و تخمدان‌ها به تدریج استروژن کمتری تولید می‌کنند. در 1 تا 2 سال پایانی دوره پره منوپوز، افت استروژن تسریع می‌شود. در این مرحله، بسیاری از زنان علائم یائسگی را دارند.
- یائسگی یا منوپوز: زمانی است که یک سال از آخرین دوره قاعدگی گذشته است. در این مرحله آزاد شدن تخمک از تخمدان ها و تولید استروژن متوقف شده است.
- پس از یائسگی یا پست منوپوز: سال‌های پس از یائسگی را به این نام می‌خوانند. در این مرحله علائم یائسگی مانند گرگرفتگی در بیشتر خانم‌ها کاهش یافته اما با افزایش سن و کاهش استروژن احتمال بروز برخی مشکلات وجود دارد.
عوارض
در ماه‌ها یا سال‌های منتهی به یائسگی، زنان ممکن است این علائم را تجربه کنند:
- قاعدگی‌های نامنظم
- خشکی واژن
- گرگرفتگی (احساس گرمای ناگهانی که در بدن پخش می‌شود.)
- لرز
- عرق شبانه
- مشکلات خواب
- تغییرات خلق و خوی
- افزایش وزن
- کاهش متابولیسم بدن
- نازک شدن و ریزش مو
- خشکی پوست٬ چشم یا دهان
- حساسیت سینه
- نیاز به دفع ادرار بیشتر
- بدتر شدن سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
- سردرد یا درد مفاصل
- مشکل در تمرکز و حافظه
این علائم می‌تواند نشانه کاهش ترشح هورمون استروژن یا افزایش نوسانات در سطح هورمون‌ها باشد. هر فرد ممکن است بعضی از این علائم را تجربه کند و همه‌ی علائم را نداشته باشد.
برای رفع برخی مشکلات مثل مشکلات حافظه چندین راهکار وجود دارد از جمله این راهکارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حل جداول حدس کلمات و سایر فعالیتهای تحریک کننده‌ی ذهنی مثل حل مسائل ریاضی
- کاهش فعالیتهای غیر فعال مثل تماشای تلویزیون
- افزایش ورزش
تشخیص
انجام برخی تست های آزمایشگاهی در تشخیص یائسگی کمک کننده هستند. به طور معمول تغییرات هورمونی زیر نشانه وقوع یائسگی هستند:
مدت کوتاهی بعد از یائسگی می‌توان با اطمینان گفت که دیگر فولیکولی وجود ندارد. بعد از یائسگی غلظتFSH ،10 تا 20 برابر و غلظتLH ، حدود 3 برابر می‌شود.
1تا 3 سال بعد از یائسگی میزان این هورمون‌ها به حداکثر خود می‌رسد. بعد از آن غلظت آن‌ها به طور تدریجی و به میزان کمی کاهش می‌یابد. افزایش میزان FSH و LH در این دوره از زندگی نشانه قطعی نارسایی تخمدان است. از آنجا که LH با سرعت خیلی بیشتری از خون پاک می‌شود، غلظت آن از FSH کمتر است.
تولید متوسط استروژن پس از یائسگی بسیار کاهش یافته و همچنین نسبت آندروژن به استروژن بعد از یائسگی به علت کاهش شدید استروژن، شدیدا کاهش می‌یابد، به همین دلیل پرموئی خفیف شایع بوده و بیانگر تغییرات واضح هورمون‌های جنسی می‌باشد.
همچنین معمولا پس از یائسگی در سونوگرافی، رحم و تخمدان‌ها کوچک‌تر از حد معمول به نظر می‌رسند.
به طور کلی برای تشخیص قطعی یائسگی آزمایشات زیر درخواست می‌شوند:
- آزمایش بارداری برای رد کردن هر گونه احتمال بارداری
- FSH
- استروژن
- TSH: گاهی کم کاری تیروئید شرایطی شبیه به یائسگی ایجاد می‌کند.
- تست AMH
برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره تست AMH و همچنین آزمایشات بارداری می‌توانید مطالب دیگر موجود در سایت آزمایشگاه را مطالعه فرمایید.
جهت انجام تست های تشخیصی یائسگی می‌توانید با مراجعه به آزمایشگاه بصیر و انجام آزمایشات مربوطه از سلامت بدن خود مطمئن شوید. همچنین با تماس با شماره 03132212250 و یا 09105295782 می‌توانید قبل از مراجعه به آزمایشگاه مراحل پذیرش را به صورت غیر حضوری انجام دهید.
درمان
یائسگی یک فرآیند طبیعی است که بدن طی می‌کند و روش درمانی ندارد.
